Bayer en de bij


Bayer en de bij
De titel hierboven lijkt wel de aanhef van een sprookje maar niets is minder waar. Enige tijd geleden zag ik een onthutsende film over de wereldwijde mysterieuze verdwijning van bijen. Deze Franse film uit 2010, van Mark Daniels gaf een kijkje in de manier waarop bijen worden blootgesteld aan gif, geëxploiteerd worden als slaven en wat daar de gevolgen van  zijn.

Achtduizend jaren heeft de mensheid in vrede geleefd met bijen maar daar kwam een einde aan toen na de tweede wereldoorlog chemische bestrijdingsmiddelen op de markt kwamen. Meteen denk je dan aan het desastreuze DDT dat de roofvogels deed verdwijnen. Nu zijn het al enige jaren de middelen uit de groep neonicotinoïden (inclusief imidacloprid) die wetenschappers grote zorgen baren en die in verband worden gebracht met het sterven van bijen, dat wel eens “verdwijnziekte” wordt genoemd. Zij spreken over een werkelijke en unieke verstoring van tussen mens en natuur, in een mate die nooit eerder op aarde is voorgekomen.


 Een derde van onze voedselvoorziening hangt af van de bestuiving door bijen. De wind levert in de bestuiving slechts een kleine bijdrage. Onze bloeiende bermen zijn echter verdwenen, ruilverkaveling heeft ervoor gezorgd dat landbouwpercelen steeds groter werden, bloemenweiden werden verruild voor monotone akkers, er vinden regelmatig bespuitingen van de gewassen plaats, en daarmee kregen bijen het steeds moeilijker. Momenteel zoeken bijen liever hun heil in de steden dan in de natuur, dat is alarmerend, aldus onderzoekers.

Sinds 1980 hebben bijen te maken met de Varoamijt. Dit is een parasiet die zich al ontwikkelt in het larvestadium van een bij. De mijt zuigt niet alleen het bloed uit het bijenlichaam maar brengt ook allerlei virussen over waardoor de bijen verzwakken. Door de handel in bijen werden deze mijten en virussen over de wereld verspreid waardoor het een gigantisch probleem is geworden voor imkers. In september, wanneer de bijen in winterrust gaan, worden door veel imkers strips in de bijenkasten gehangen die tot doel hebben de Varoamijten te doden. En inderdaad blijkt na verloop van tijd dat 90% van de mijten gedood is. Maar ook is vastgesteld dat het bestrijdingsmiddel in de bijenwas terecht komt en uiteindelijk in bijna onmeetbare doch desastreuze hoeveelheid ook in de bijen zelf. Hierdoor verzwakt het bijenvolk terwijl de mijten resistent worden en het immuunsysteem van de bijen plat leggen waardoor de bijen steeds vatbaarder worden voor allerlei virussen. Eigenlijk is dit het grootste probleem dat de bijen hebben.
Maar nu ook chemische gewasbeschermingsmiddelen (ik noem ze liever bestrijdingsmiddelen) in de natuur worden verspreid, heeft dat een stapeling van gevolgen voor de honingbijen. Het betekent de bekende druppel die de emmer doet overlopen. De giftige stof neonicotine die voor verschillende landbouwtoepassingen wordt gefabriceerd, blijkt steeds duidelijker een stof die bijen de das om doet. In Zuid-Duitsland werd in 2008 een  van deze stoffen grootschalig in een gebied toegepast met als gevolg dat van de 11.500 bijenvolken die er vlogen in korte tijd 70% dood ging. Dat veroorzaakte een grote schok en leidde tot  ernstige onrust. Aanvankelijk stierven massaal bijen in bepaalde delen van de wereld, nu vindt het overal plaats. 

Wilde bijen zijn niet vatbaar voor de Varoamijt, maar ook zij verdwijnen hier en daar. Onderzoekers constateerden dat bepaalde soorten er al niet meer zijn. Bayer, de fabrikant die deze stoffen op de markt brengt, begon enige jaren gelden maiskorrels te voorzien van een coating van deze giftige stoffen zodat die gezaaid konden worden en het gif zich in de groeiende planten verspreidde, tot in het stuifmeel toe. Nog wat later volgde ook de zonnebloementeelt. Voor het oog leek het prachtig: nooit meer installaties die wolken gif over de landerijen verspreidde maar in werkelijkheid voltrok zich het drama ongezien. Voor het eerst werd gezien dat bijen nu in de korf of kast stierven. Tot nu toe was dit nooit gebeurd; bijen sterven wel maar dan tijdens hun vlucht. Door onderzoek ontdekte men dat de gifstoffen het zenuwstelsel van de bijen aantastte, ze raakten verlamd of waren niet meer in staat te navigeren, zodat ze niet terug keerden in de kast. Ook bleken de bijen niet meer in staat door hun “dansen” aan het volk duidelijk te maken waar wat te halen viel.


Los van al deze ellende speelt het gehannes met bijen ook nog een grote rol. Als voorbeeld kan de toestand in Californië worden genomen. Daar ligt een gebied van 300.000 ha waar uitsluitend amandelbomen groeien. In feite dus een enorme monocultuur. Om de bloesems van deze bomen te laten bestuiven, verhuren bijenhandelaren hun volken voor dit doel. Tot 2012 werd tot 86% van alle bijenvolken in Amerika naar de amandelplantages gestuurd: 36.000 miljard bijen!!
Deze bijen werden in een voor hen totaal vreemd biotoop losgelaten, de grootste migratie van dieren in onze wereld! Het vervoer, de stress, de vreemde leefomgeving, alles maakte dat de bijen verzwakten. Maar daar ze voor slechts korte tijd werden ingezet, overleefden er toch nog heel wat. En deze werden en worden weer opgelapt door ze kunstmatige honing te voeren en antibiotica toe te dienen.  De handelaren verhuren vervolgens de bijen weer aan een ander. Na de amandelbomen, volgen in Washington de appelbloesems en dan weer vanwege de honing de verhuizing naar Noord-Dakota. De bijen worden op die manier over duizenden kilometers per jaar vervoerd en krijgen te maken met vreemde klimaten, problemen met oriëntatie in hun nieuwe leefomgeving, en met nieuwe ziektes. 

Tegenwoordig houdt men zich bezig met het kweken van sterke rassen, kunstmatige inseminatie wordt daarbij zelfs toegepast. Er wordt zelfs gewerkt aan een robotbij. Ecosystemen worden zo totaal afhankelijk van de mens. Bijen zijn misschien wel de beste indicatoren hoe het met onze aarde gesteld is. Bayer en andere fabrikanten van neonicotiniden zien hun productie en inkomsten bedreigd, wijzen de uitkomsten van alle onderzoeken die wereldwijd gedaan werden naar het land der fabelen, zetten zelfs paginagrote advertenties in kranten om hun gelijk proberen te halen en mensen gerust te stellen. Maar waar gaat het uiteindelijk allemaal heen? Een van de wetenschappers: als de huidige bijensterfte in de wereld niet wordt gestopt, zullen deze onmisbare insecten in 2035 verdwenen zijn. In sommige landen zijn bepaalde verdachte bestrijdingsmiddelen verboden, onze overheid wil er nog niet aan. Laten wij proberen daar met z’n allen iets aan doen, teken dus de petitie op:
http://www.avaaz.org/en/hours_to_save_the_bees/?bZdTddb&v=21428
(werkt de link niet, kopieer hem dan even en plak hem in je browser)

In Italië waar een moratorium op het gebruik van dit soort bestrijdingsmiddelen was uitgevaardigd, bleek dat het aantal melden over bijensterfte afnam van 185 gevallen in 2008 tot 3 in het jaar erop. En die drie gevallen waren alle te herleiden naar illegale zaaimethodes.
Meer zien en horen:
http://www.youtube.com/watch?v=fQFHTwWE8jY

6 februari 2013


1 opmerking:

Anoniem zei

Wat een afschuwelijk gehannes met die bijen, ik had er nog nooit van gehoord. Schokkend. Waar is de mensheid toch mee bezig?!

Een reactie posten